Sivrisinek yoluyla bulaşan ‘dang humması’ için, Dünya Sağlık Örgütü, ‘pandemi’ye dönüşebilir uyarısı yaptı. Amerika, Afrika, Orta Doğu, Asya ve Pasifik Adaları’nda dang salgını yaşandığı belirtilirken özellikle bu bölgelere seyahat edenler de risk altında. Türkiye için risk var mı?

İklim değişikliği, çevre kirliliği gibi faktörler sadece belli bölgelerde görülen hastalıkların tüm dünyaya hızla yayılmasına neden oluyor. Sivrisinekler yoluyla buluşan dang humması hastalığı da son dönemde artış gösteriyor. Dünya Sağlık Örgütü 2000-2022 yılları arasında ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, eklem ağrısı ve döküntü gibi semptomlara neden olan hatta ölüme kadar ilerleyebilen dang hummasının görülme sıklığının sekiz kat arttığını belirtti. 2022’de 4.2 milyon vakaya rastlandığı belirtilirken, son olarak Bangladeş’te en az 303 kişinin bu hastalıktan hayatını kaybettiği açıklandı.

Yine, 2023’ün başından bu yana, DSÖ Amerika Bölgesi’nde, bu yıl şimdiye kadar bildirilen üç milyona yakın şüpheli ve doğrulanmış dang humması vakasıyla, 2022 yılının tamamı için kaydedilen 2,8 milyon dang humması vakasını geride bırakan, önemli büyüklükte dang humması salgınları kaydedildiği belirtildi. DSÖ’den uzmanlar hızla değişen iklimin sivrisinekler için ideal üreme sağlığı ortama yaratmasıyla dünya nüfusunun dang humması riski altında olduğunu belirterek uyarılarda bulundu. Peki Türkiye’de durum ne?

TÜRKİYE İÇİN TEHLİKE SÖZ KONUSU DEĞİL

Dang hummasınının çok uzun zamandır dünyanın belirli bölgelerinde yaygınlaştığını ve ağır bir tabloya neden olduğunu belirten Prof. Dr. Mehmet Ceylan, “Bu hastalık bir vektör aracılığıyla yayılıyor buradaki vektör yani bulaştırıcı hastalığı taşıyan sivrisinek. Bu nedenle Türkiye’de böyle bir durum tehlike şu an için söz konusu değil”dedi. Dünya Sağlık Örgütü’nün bu hastalıkla ilgili ciddi uğraş verdiğini söyleyen Prof. Dr. Ceylan, hastalığın ciddi bir nüfusu etkilediğini belirtti.

Her sivrisineğin bu virüsü yaymadığının altını çizen Prof.Dr. Ceylan, “Hangi sivrisinek yaygın, nasıl bir coğrafi yayılım gösteriyor, bu sivrisinekle bu genle enfekte mi buna bakmak gerekiyor. Türkiye’de bunu taşıyan sivrisinek yok o yüzden yaygın bir hastalık yapmasını beklemiyoruz. Biz Batı Nil Virüsü için korktuk gelir mi yaygınlaşır mı diye ama 3-5 vaka oldu ondan daha fazla büyümedi. Şu anda bir tehlike yok ama önümüzdeki yıllarda iklim değişikliğiyle nasıl etkilenir bunu bilemeyiz” diye konuştu.

SEYAHAT EDENLER DİKKAT

Dang hummasının etkili olduğu bölgelere seyahat edenler ise risk taşıyor. Bununla ilgili olarak Sağlık Bakanlığı da internet sitesinde açıklayıcı ve uyarıcı bilgiler paylaştı.

Dang ateşi (humması)’nın tüm dünyada tropikal ve subtropikal bölgelerde endemik olarak görülen, şiddetli grip benzeri semptomlara neden olan viral bir hastalık olduğu belirtilirkek, “Kırılmış gibi kemik ağrılarına neden olduğu için ’kırık kemik humması’ olarak da bilinir. Etkeni flavivirüs ailesinden Dang virüsüdür. Dang virüsünün bilinen 4 tipi vardır. Bir tipiyle hastalık geçirenler diğer tipleriyle de tekrar hastalanabilirler” denildi. Hastalığın Aedes cinsi sivrisineklerın ısırması yoluyla bulaştığı belirtilirken,

“Enfekte sivrisineğin ısırmasıyla dang virüsü deriden girer, kana karışır ve ateşin yükselmesinden 24 saat sonra hastaların kanında bol miktarda bulunur. Dang ile enfekte olan her dört kişiden biri hastalanır. Semptomlar hafif veya şiddetli olabilir. Şiddetli dang humması birkaç saat içinde hayatı tehdit edebilir ve genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. Hafif dang humması semptomları, ateş, ağrı ve sızı veya döküntüye neden olan diğer hastalıklarla karıştırılabilir” deniliyor.

BU BÖLGELERE GİDİYORSANIZ DİKKAT

Sağlık Bakanlığı, Amerika, Afrika, Orta Doğu, Asya ve Pasifik Adaları’nda dang salgınları yaşandığı uyarısı yaparken, “Dang humması riski olan bir bölgede yaşayan veya bu bölgeye seyahat eden herkes enfeksiyon riski altındadır. Seyahat etmeden önce, planlamanıza yardımcı olacak ülkeye özgü seyahat bilgilerini bulun. Dünya nüfusunun yüzde 40’ı, yaklaşık 3 milyar insan, dang riski taşıyan bölgelerde yaşıyor. Birçok ülkede dang, önde gelen hastalık nedenidir. Dang humması 1960’lardan bu yana dünya çapında bir sorun olarak ortaya çıkmıştır. Hastalık, Karayipler (Porto Riko dahil), Orta ve Güney Amerika, Güneydoğu Asya ve Pasifik Adaları’ndaki birçok popüler turistik destinasyonda yaygındır.

Türkiye’ye komşu Ortadoğu ülkelerinde dang virüsü 1 ve 2 serotipleri bulunmaktadır. Buralara seyahat edecek yolcular için risk mevcuttur. Yıl boyunca vakalar görülmekle birlikte, vaka yoğunluğu yağışın bol olduğu yıllarda artmaktadır.” uyarısı da yaptı

Eğer seyahat dönüşünde, ani başlayan, en az 2-7 gün süren ateş, baş ağrısı, gözlerde ağrı, kas ağrısı, eklem ağrıları, döküntü ve kanama (burun kanaması, dişeti kanaması, cilt altı kanamaları) şikâyetleriniz varsa derhal bir sağlık kuruluşuna başvurun. Doktorunuza seyahatinizden mutlaka bahsedin.